martes, 14 de julio de 2020
ქართველი ბერძნები, გალიცია kartveli berdznebi, Galitsia
miércoles, 24 de febrero de 2010
Natela Sturua
Institute of Linguistics Georgian Academy of Sciences Ingorokva, 8 380008 Tbilisi Georgia
Two stages are considered in the evolution of the Basque-Caucasian hypothesis: (a) "pre-scientific", based on a coincidence of the names of the two Iberias-that of the Iberian Peninsula and of the Caucasus-in ancient Greek and Roman sources; (b) "scientific", involving the search for genetic and typological links of the Basque culture and language. In this connection, the importance of the decipherment of Iberian inscriptions of the Peninsula is noted. Comparative-historical and typological approaches in Basque-Caucasian studies are reviewed and illustrated by the results of the author's research.
სიმღერის ნიჭი ჩვეულებრივ რამედ მიაჩნდა. მისი აზრით, როგორც ყველა ადამიანი სწავლობს ლაპარაკს, ასევე ყველას უნდა შეეძლოს სიმღერაც. ალბათ ამიტომ არ უფიქრია, მომღერალი გამოსულიყო. ცხინვალის ინსტიტუტის ბიოლოგიის ფაკულტეტზე ჩააბარა, რომლის დამთავრების შემდეგ მუშაობა თბილისის ტურისტულ ბიუროში დაიწყო და მისთვის სასიამოვნო საქმეს მიჰყო ხელი - საქართველო ხომ განსაკუთრებულად უყვარდა და საუბარიც გატაცებით იცოდა.
შემდეგ თეატრალურში სწავლობდა, მაგრამ ინსტიტუტის სცენაზეც სიმღერით გამოვიდა. რექტორი მიხეილ კვესელავა მიხვდა, რომ რაღაც განსაკუთრებული ხმა ჰქონდა და ურჩია, სიმღერისთვის მიეხედა. 25 წლისა უკვე საქართველოს სიმღერისა და ცეკვის სახელმწიფო ანსამბლის სოლისტი იყო. ჰამლეტს განსაკუთრებით მოუხდა ჩოხა - ახოვანი, მხრებგაშლილი, მკერდგამოწეული და წვრილწელიანი მომღერალი ნამდვილ ქართველ არისტოკრატს ჰგავდა, მსმენელს კი თავი არაჩვეულებრივი ხმით
W. Humboldt's philosophical mind was interested in the language of the
Basques. Considerable attention was given to the same language by H.
Schuchardt, a major specialist of the Romance languages and staunch
supporter of the principle of historicism in linguistics –the author of t he well–
krown studies: Primitiae linguae Vasconum (Halle, 1923) and Über den
passiven character des Transitivs in den kaukasischen Sprachen (Wien, 1895).
In his paper «From Pyrenean Guria» (1928) containing a colourful
description of the impressions he gained from a visit to the mountains of
Basses-Pyrénées, N. Marr paid special attention to the lexical coincidences of
Basque with Caucasian languages.
სიმღერას რომ ამუშავებდა, საათობით უსმენდა ძველ ჩანაწერებს, ყველა გამოცდილებას გაიაზრებდა და მერე ქმნიდა ახალ, საკუთარ, გამორჩეულ ვარიანტს. მაგრამ ერთსა და იმავე სიმღერას თვითონაც ორჯერ ზუსტად ერთნაირად არ ასრულებდა. კონცერტის დროს, მელოდიის ისეთ ქარგვას იწყებდა, რომ თუ პარტნიორიც გამოცდილი არ იყო, ვერ მიჰყვებოდა, ამიტომ ჰამლეტ გონაშვილთან დუეტში ყველა ვერ მღეროდა.
The last Chapter of the «Études comparatives sur les langues caucasiennes
du Nord-Ouest (Morphologie)» (Paris, 1932) by G. Dumézil, an eminent
student of Ibero-Caucasian linguistics, is devoted to the analogies of the
Basque language with Ibero-Caucasian languages in morphology.
The Ibero-Caucasian linguistic type has been characterized by N.
Holmer (1946).
The well-known Bascologist and Kartvelologist R. Lafon found morphological
similarities between the Basque, Georgian and Abkhazian languages.
In his book «La lengua vasca» A. Tovar touches on the problem of the
relation of Basque with Caucasian, as well as other language groups, such as
Hamitic, Ugro-Finnic, Palaeo-Siberian, etc.As far back as in 1864 Friedrich Müller considered Caucasian as well as
Basque to be relict languages; later, in his «Grundriss der Sprachwissenschaft
» (Bd. III) Müller gave a detailed exposition of the paradigm of conjugation of the Basque verb; he pointed out the common feature of the
object forms of the transitive verb in Caucasian languages and Basque.
ჰამლეტი ადამიანური თვისებებითაც გამორჩეული იყო. უყვარდა კახური ღვინო, ოღონდ საგანგებოდ, ფაქიზად ეპყრობოდა, ცოტას სვამდა, დაგემოვნებით. უცხოეთში გასტროლებზე მუდამ თან მიჰქონდა, მაშინაც კი, როცა სასმელის საზღვარზე გადატანა მკაცრად იყო აკრძალული, კონცერტის შემდეგ საქართველო აუცილებლად უნდა ედღეგრძელებინა. განსაკუთრებით იწონებდა თავს, რომ სირიიდან ჩამოტანილი ლეღვის ნერგი ანაგაში გაახარა და ნაყოფიც მიიღო. თუმცა სიტყვაძუნწი არ ყოფილა, საკუთარ თავზე და, მითუმეტეს, წარმატებაზე ლაპარაკი არ უყვარდა, ახლობელს თუ უცნობს ქებას არც კი დაამთავრებინებდა, ღიმილით გაშორდებოდა.
დაიღუპა ტრაგიკულად, მშობლიურ სოფელში, დედის სანახავად ჩასული. დაკრძალეს საბურთალოს სასაფლაოზე, წელს გადაასვენეს დიდუბის მწერალთა და საზოგადო მოღვაწეთა პანთეონში
ჰამლეტს მთავარი მომხიბლაობა იყო განსაკუთრებული და განუმეორებელი, მხოლოდ მისთვის დამახასიათებელი, იშვიათი სილამაზის, რბილი ტემბრის ხმა, ვირტუოზული საშემსრულებლო ტექნიკა, დახვეწილი გემოვნება, ბგერის სიმსუბუქე და მკაფიოება. არტისტული გარეგნობით, სიმღერის დახვეწილი მანერითა და თავდაჭერილობით აღტაცებაში მოჰყავდა არა მხოლოდ ქართველი, უცხოელი მსმენელიც. პარიზში "მრავალჟამიერი" სამჯერ ამღერეს, ესპანელები ყელზე კოცნიდნენ. ანსამბლ "რუსთავთან" ერთად თითქმის მთელი მსოფლიო მოიარა და თავისი სიმღერით გულგრილი არავინ დაუტოვებია, მათ შორის პროფესიონალი მუსიკოსებიც.
When comparing Basque with some other language (or a group of
languages) scholars proceed from whatever is found «in common» between
them in vocabulary, and especially in morphology - in the morphological
inventory (further,. in «the inner form»)'.
The problem of «the common» and «the distinctive» is basic to both
historical linguistics and comparative typology, as well as to the philosophical
theory of language.
It is important to know what place the «common» holds in the system of
respective languages and in their history.
«The common» may be an original property,or it may have been
borrowed from one language into another directly (or via one or several other
languages; it may also have come into being independently as a manifestation
of the general laws of the development ; of thinking ( «the dual number»,
«inclusive» - «exclusive»)...
To operate with this common without gaining insight into its history
would be as unwarranted as to write the history of past times without a
preliminary «critique of the sources» or to add or subtract fractions without
«reducing» them to a common denominator.
ამ ტესტის მეშვეობით გთავაზობთ ფიზიკური ჯანმრთელობის შეფასებასა და იმის დადგენას თუ რა მდგომარეობაშია ის და რა შეიძლება მოიმოქმედოთ მისი გაუმჯობესებისთვის.სამწუხარო�
�� ამ საკითხებს ჩვენ უფიქრდებით, მხოლოდ სერიოზული პრობლემების გაჩენის შემდეგ. ფიზიკური ჯანმრთელობა კი ძალიან მნიშვნელოვანია თვითოეული ადამიანისთვის მიუხედავად მისი ასაკისა, სქესისა და სოციალური მდგომარეობისა.თქვენი განწყობა, ხასიათი და შრომისუნარიანობა დიდ წილად დამოკიდებულია ჯანმრთელობის მდგომარეობაზე. ეგებ ამ ტესტმა დაგაფიქროთ თუ რამდენად ჯანსაღ ცხოვრებას ეწევით საქართველოში უამრავია განათლების ყველა საფეხურის საჯარო და კერძო სასწავლო დაწესებულება, გარდა ამისა მრავალი არასამთავრობო ან კომერციული ორგანიზაცია თავაზობს სხვა და სხვა პროგრამებით საგანმანათლებლო მომსახურებას. ზოგჯერ ძნელია მოიპოვო ინფორმაცია მათ შესახებ. ამის გათვალისწინებით სასწავლო დაწესებულებებისა და პროგრამების მიხედვით შექმნილია მიზნობრივი ქვეგვერდები. მათი მეშვეობით საიტი დაეხმარება მომხმარებელს მოძებნოს საჭირო სასწავლებელი ან პროგრამა ჩვენ ქვეყანაში ან მის ფარგლებს გარეთ. მოხარულნი ვიქნებით თუ დაგეხმარეთ!
With the present vogue .of typology and typological comparison we
believe it scientifically rightfull to give special attention to the history of
language in relation to the history of culture and the history of thinking (M.
Lazarus, G. Steinthal, W. Wundt, E. Cassirer, Kainz, an others).
Thanks to the principle of historicism, grammar is converted from an
«art» (techne, ars) into a science, i.e., acquires the status of a scientific
discipline: It was due to the principie of historicism that many hundreds of
unwritten languages of the world became for the first time the object of
scientific study.
The Basque written language originated in the 16th century, though
individual facts of vocabulary are on record from the 10th century.
Of the Ibero-Caucasian languages 20 are unwrittend and 12 written (of
the latter 4 belong to the Abkhaz-Adyghe group, 2 to the Nakh, 5 to the
Daghestanian, and 1 to the Kartvelian group). The Georgian language is
documented from the end of the 5th century. Abkhazian, Adyghe, Chechen,
Avar, ak, Dargwa... are languages of recent writing, with written documents
dating from the 18th century In these conditions a scientific comparison of Ibero-Caucasian languages is complicated.
Thus, H. Schuchardt wrote that the ergative construction led him from the Basque to
Caucasian languages.
Even typological analysis brings out strong divergences in the composition
of phonemes, in the morphological categories of the noun and the verb,
as well as in the syntactic relation of words. These divergences are observable
not only between Kartvelian and mountain languages, the genetic relationship
of which with Kartvelian languages is questioned by many authors, but within
mountain languages as well.
The same applies to phonetics and morphology.
In his study «Nordkaukasische Wortgleichungen (WZKM, B. 37, 1930)
N. Troubetzkoy identified about 100 root and other morphemes common to
the languages of the Abkhaz-Adyghe, Nakh and Daghestanian groups.
However, as noted correctly by G. Deeters, «the phonetic correspondences
are largely obscure» (Kaukasische Sprachen, 1963). This is the situation with
the inter-group relations of North-Caucasian languages.
Furthermore, hitherto no regular phonetic correspondences have been
identified with such languages of the same group as Abkhazian, Adyghe, and
Ubykh - although their kinship is not questioned by specialists
საზოგადოებისათვის შექმნილი თავისუფალი და დამოუკიდებელი სივრცეა. ის არ წარმოადგენს ოფიციოზს. აქ თვითოეული ადამიანი დაუბრკოლებლად მოძებნის მისთვის საჭირო ინფორმაციას, დაიკავებს საკუთარ ადგილს და გამოხატავს პირად აზრს ან დამოკიდებულებას ფაქტისა თუ მოვლენის მიმართ, საზოგადოებას გაუზიარებს იდეას ან გაეცნობა სხვის მოსაზრებას. სპეციალისტებს, პედაგოგებს და სასწავლო დაწესებულების ხელმძღვანელებს შეუძლიათ შექმნან გაერთიანება ინტერესების მიხედვით, ხოლო მშობლებს - გახდნენ ამ გაერთიანების წევრები. სტუდენტებს, სპეციალისტებსა და პედაგოგებს - SOS გვერდის მეშვეობით - გაუწიონ დახმარება იმ სტუდენტებს, რომლებსაც ის ესაჭიროება. რეგისტრაციისა და ავტორიზაციის შემდეგ, ყველა მომხმარებლისთვის შესაძლებელი ხდება გამოიყენოს მრავალი რესურსი: გამოაქვეყნოს სტატია; დასვას აქტუალური შეკითხვა და მიიღოს პასუხი, კონსულტაცია, რჩევა; გამოამჟღავნოს შემოქმედებითი უნარები - განათავსოს მოთხრობა, ზღაპრები, ლექსები, ნახატები, შთამბეჭდავი ფოტოსურათები, ვიდეორგოლები, საიტები და სხვა; გახდეს გამოკითხვის მონაწილე; გაიაროს ტესტირება; სტუმართა წიგნში პორტალის თაობაზე დააფიქსიროს წინადადება, კომენტარი და რეკომენდაცია. ამის გარდა, მომხმარებელთა ყველა კატეგორიას საიტი უქმნის შესაძლებლობას ფორუმში გაერთიანდეს ინტერესების შესაბამისად ან გამართოს დისკუსია მნიშვნელოვან საკითხებზე. სასურველი ინფორმაციის მოძებნაში დაგეხმარებათ საიტის რუკა და საძიებო სისტემა.
It is natural to suppose that the original results of processes of divergence
are strongly obscured due to those of convergence (between Caucasian
languages and those of a different circle).
It can be said without exaggeration that, according to a number of
structural characteristics, there are more divergences between Ibero-
Caucasian languages than is the case between the Basque and a number of
Ibero-Caucasian languages.
Take, for example, the category of grammatical classes. In some languages
(Nakh, Daghestanian) the category of grammatical classes is determined
by morphological make-up of the language, whereas in others (Kartvelian)
the category is altogether absent.
Abkhazian and Abaza distinguish this grammatical category, whereas in
Adyghe languages and in Ubykh (of the same Abkhaz-Adyghe group)
grammatical classes are not distinguished, the sam e being the case with
Kartevelian languages.
The semantic category of grammatical classes - persons and things are
understood in an analogous way in all Ibero-Caucasian languages: animals are
in all languages referred to the category of things (the question What?), Who?
referring only to human beings.
It has been found that initially the morphology of all the four groups of
Ibero-Caucasian languages distinguished the category of grammatical classes
in the same way. Semantics has preserved the same understanding, while the
morphology of a number of languages –mainly in the peripheral zones– has
lost it.
The share of declension is very considerable in the morphology of
Daghestanian and Nakh as well as Kartvelian languages. The share of declension is incomparably smaller in the Adyghe languages, whereas there is
actually no declension in the Abkhazian language: the entire burden of
morphology falls on verb conjugation. Abkhazian may well have preserved
the ancient state of Ibero-Caucasian languages.
In Adyghe languages, particularly in Ubykh, a complex system of personal
conjugation –of subject and subject-object– is represented.
In Nakh languages –Chechen, Ingush, as well as in a number of
Daghestanián languages– the verb has only class conjugation; here the
intransitive can change according to the class (and number) only of the
subject, while the transitive according to the classes (and number) only of the
object: the subject in the conjugation of the transitive verb is not reflected at
all (class subjectless conjugation of the transitive verb).
In a number of Daghestanian languages (e.g. Tabassaran) personal forms
(subject; subject-object) appear along with class forms: class personal conjugation.
comes into being.
When a language loses its gramatical classes class-personal conjugation
evolves into personal conjugation (of Daghestanian languages Udi is an
example; also Kartvelian languages in whose personal conjugation survivals of
class conjugation have been preserved).
Class (subject-class conjugation of intransitive and object-class conjugation
of transitive verbs), class personal and personal conjugation2 form three
consecutive links of a single process.
The foregoing is an outline of the principal structural differences
between Ibero-Caucasian languages when a reconstruction of their history
proves feasible.
The striking diversity of structural features in the systems of highly
differing Ibero-Caucasian languages is signified by their history. This history
is illustrated by geographic mosaic of linguistic divergences.
Euscaro-Caucasian linguistic relations are primarily a problem of historical
linguistics. It is but natural to tackle it by means of historical linguistics -
under present conditions by means of internal reconstruction, i.e., by comparing the different evidence of the system of languages.
კეთილი იყოს თქვენი მობრძანება საინფორმაციო, საძიებო, შემეცნებით და სარეკლამო პორტალზე Education.ge , რომელიც აერთიანებს განათლების სფეროში მოღვაწე და დაინტერესებულ ადამიანებს.
საიტით სარგებლობის წინ გთხოვთ ყურადღებით გაეცნოთ სარგებლობის წესებსა და პირობებს. მათ თანახმად თქვენ გაქვთ უფლება დაათვალიეროთ საიტი, გაეცნოთ გამოქვეყნებულ ტექსტუალურ, ვიზუალურ, აუდიალურ თუ გრაფიკულ მასალებს, ამობეჭდოთ საინტერესო ინფორმაცია. საიტის ყველა რესურსით სრული სარგებლობისათვის და, თუ გსურთ გახდეთ სივრცის სრულუფლებიანი წევრი, მიიღოთ მონაწილეობა მის ცხოვრებაში, თქვენ უნდა გაიაროთ ავტორიზებულ მომხმარებლად რეგისტრაციის პროცედურა, რომლის პროცესში ვალდებული ხართ დაადასტუროთ, რომ ეთანხმებით საიტის სარგებლობის წესებსა და პირობებს. იმ შემთხვევაში, თუ თქვენ არ გაიზიარებთ შემოთავაზებულ მოთხოვნებს, ნუ ისარგებლებთ ჩვენი საიტით. აგრეთვე გაცნობებთ, რომ გარკვეული მიზეზებისა და გარემოებების გათვალისწინებით, ვიტოვებთ უფლებას ჩვენი შეხედულების შესაბამისად ნებისმიერ დროს შევცვალოთ საიტის სარგებლობის წესები და პირობები, ამის თაობაზე გაცნობებთ საიტის მთავარ გვერდზე, ამიტომ გთხოვთ, პერიოდულად თვალ-ყური ადევნოთ ამგვარ შეტყობინებებს.
საიტით სარგებლობის წესები და პირობები - ეს არის სავალდებულო დოკუმენტი (რეგლამენტი), რომელიც არეგულირებს საიტით სარგებლობასთან დაკავშირებულ ურთიერთობებს ადმინისტრაციასა და მომხმარებელს შორის.
სარგებლობის წესებსა და პირობებს ცალმხრივად ადგენს, ცვლის და აუქმებს მხოლოდ საიტის ადმინისტრაცია. წესებისა და პირობების ახალი რედაქციის შემუშავების შემთხვევაში ძველი რედაქცია ითვლება ძალადაკარგულად. ახალი რედაქციის გამოქვეყნებიდან ადმინისტრაციისა და მომხმარებლის ურთიერთობები რეგულირდება ახლად დადგენილი ნორმებით.
Typological comparisons are by no means rejected here 3. On the
contrary, a typological analysis of the morphology and phonology of Basque
dialects in comparison with analogous phenomena in Ibero-Caucasian languages
–with a possible account of their history and for purposes of history–
appears to be an urgent task.
2. In transitive verbs, the subject finds expression with the emergence of personal
conjugation, the predominance of the object being retained for a long time.
3. Typology is justified from the point of view of history, as an auxiliary means.
Typological analysis is incapable of distinguishing what is same from what is identical. In this lies
the weakness of typological comparison The presence of more than 32 Ibero-Caucasian languages —differing both
lexically and structurally— affords ample opportunities for the reconstruction
of the main features of their history.
The strong dialectal differentiation of the Basque language can, to a
certain extent, compensate for the abscence of a group of like languages,
cognate to Basque, in solving problems of historical phonology, morphology
and lexicology.
At present the Basque language does not differentiate the category of
grammatical classes, roughly in the same way as is the case with Adyghe
languages or Georgian: the absence of this category is their common
typological feature.
Nowever, this common character is deceptive: both the Adyghe and
Kartvelian languages once had the category of grammatical classes.
This category may have been present in the morphology of the Basque
language? The answer should be expected from the history of the Basque •
language from Bascologists.
Cooperation of Bascologists and Caucasian students can naturally accelerate
the solution of many problems of the history of the language and culture of the Basques - an ancient and original people of Western Europe, as well as
of the history of the languages and culture of the ancient peoples of the
Caucasus.
საიტის მომხმარებლის უფლებები და მოვალეობები ძალაში შედის საიტის შემადგენლობაში შემავალ ნებისმიერ ვებ-გვერდებისადმი მიმართვისთანავე.
საიტის მომხმარებელს უფლება აქვს გაეცნოს საიტის გვერდებს, მათზე გამოქვეყნებულ ტექსტუალურ, გრაფიკულ და სხვა მასალას, ამობეჭდოს მისთვის საინტერესო ინფორმაცია.
ავტორიზებულ მომხმარებელს 3.2. პუნქტში მითითებულ უფლებებთან ერთად უფლება აქვს სრულად ისარგებლოს საიტის ყველა სერვისით და რესურსით, გარდა ფასიანი მომსახურების სახეობებისა, ან იმ სერვისებისა, რომლებიც ითხოვენ სპეციალურ შეთანხმებას ან ხელშეკრულებას. მას შეუძლია შესატყვის გვერდებზე განათავსოს ტექსტუალური, ვიზუალური, აუდიალური ან გრაფიკული მასალები. მონაწილეობა მიიღოს საერთო რეიტინგულ და შესაბამის სპეციალიზებულ ფორუმში, გამოკითხვაში, დისკუსიაში, კონკურსში, დაუსვას შეკითხვა საიტის სტუმარს, გააკეთოს კომენტარი გამოქვეყნებულ სტატიაზე, დატოვოს შენიშვნა და მოსაზრება სტუმართა წიგნში, საერთო ინტერესების მიხედვით შექმნას თანამოაზრეთა გაერთიანება ან გახდეს არსებულის წევრი და ა. შ. ჩამოთვლილი ნებისმიერი მასალის განთავსების ან საიტის რომელიმე ფუნქციით სარგებლობის პროცესში შექმნილი დაბრკოლებების თაობაზე შეუძლია გაგზავნოს შეტყობინება მედიატორის მისამართზე E-mail:info@education.ge და მიიღოს მისგან განმარტება ან დახმარება.
მომხმარებელს ეკრძალება:
Two stages are considered in the evolution of the Basque-Caucasian hypothesis: (a) "pre-scientific", based on a coincidence of the names of the two Iberias-that of the Iberian Peninsula and of the Caucasus-in ancient Greek and Roman sources; (b) "scientific", involving the search for genetic and typological links of the Basque culture and language. In this connection, the importance of the decipherment of Iberian inscriptions of the Peninsula is noted. Comparative-historical and typological approaches in Basque-Caucasian studies are reviewed and illustrated by the results of the author's research.
სიმღერის ნიჭი ჩვეულებრივ რამედ მიაჩნდა. მისი აზრით, როგორც ყველა ადამიანი სწავლობს ლაპარაკს, ასევე ყველას უნდა შეეძლოს სიმღერაც. ალბათ ამიტომ არ უფიქრია, მომღერალი გამოსულიყო. ცხინვალის ინსტიტუტის ბიოლოგიის ფაკულტეტზე ჩააბარა, რომლის დამთავრების შემდეგ მუშაობა თბილისის ტურისტულ ბიუროში დაიწყო და მისთვის სასიამოვნო საქმეს მიჰყო ხელი - საქართველო ხომ განსაკუთრებულად უყვარდა და საუბარიც გატაცებით იცოდა.
შემდეგ თეატრალურში სწავლობდა, მაგრამ ინსტიტუტის სცენაზეც სიმღერით გამოვიდა. რექტორი მიხეილ კვესელავა მიხვდა, რომ რაღაც განსაკუთრებული ხმა ჰქონდა და ურჩია, სიმღერისთვის მიეხედა. 25 წლისა უკვე საქართველოს სიმღერისა და ცეკვის სახელმწიფო ანსამბლის სოლისტი იყო. ჰამლეტს განსაკუთრებით მოუხდა ჩოხა - ახოვანი, მხრებგაშლილი, მკერდგამოწეული და წვრილწელიანი მომღერალი ნამდვილ ქართველ არისტოკრატს ჰგავდა, მსმენელს კი თავი არაჩვეულებრივი ხმით
W. Humboldt's philosophical mind was interested in the language of the
Basques. Considerable attention was given to the same language by H.
Schuchardt, a major specialist of the Romance languages and staunch
supporter of the principle of historicism in linguistics –the author of t he well–
krown studies: Primitiae linguae Vasconum (Halle, 1923) and Über den
passiven character des Transitivs in den kaukasischen Sprachen (Wien, 1895).
In his paper «From Pyrenean Guria» (1928) containing a colourful
description of the impressions he gained from a visit to the mountains of
Basses-Pyrénées, N. Marr paid special attention to the lexical coincidences of
Basque with Caucasian languages.
სიმღერას რომ ამუშავებდა, საათობით უსმენდა ძველ ჩანაწერებს, ყველა გამოცდილებას გაიაზრებდა და მერე ქმნიდა ახალ, საკუთარ, გამორჩეულ ვარიანტს. მაგრამ ერთსა და იმავე სიმღერას თვითონაც ორჯერ ზუსტად ერთნაირად არ ასრულებდა. კონცერტის დროს, მელოდიის ისეთ ქარგვას იწყებდა, რომ თუ პარტნიორიც გამოცდილი არ იყო, ვერ მიჰყვებოდა, ამიტომ ჰამლეტ გონაშვილთან დუეტში ყველა ვერ მღეროდა.
The last Chapter of the «Études comparatives sur les langues caucasiennes
du Nord-Ouest (Morphologie)» (Paris, 1932) by G. Dumézil, an eminent
student of Ibero-Caucasian linguistics, is devoted to the analogies of the
Basque language with Ibero-Caucasian languages in morphology.
The Ibero-Caucasian linguistic type has been characterized by N.
Holmer (1946).
The well-known Bascologist and Kartvelologist R. Lafon found morphological
similarities between the Basque, Georgian and Abkhazian languages.
In his book «La lengua vasca» A. Tovar touches on the problem of the
relation of Basque with Caucasian, as well as other language groups, such as
Hamitic, Ugro-Finnic, Palaeo-Siberian, etc.As far back as in 1864 Friedrich Müller considered Caucasian as well as
Basque to be relict languages; later, in his «Grundriss der Sprachwissenschaft
» (Bd. III) Müller gave a detailed exposition of the paradigm of conjugation of the Basque verb; he pointed out the common feature of the
object forms of the transitive verb in Caucasian languages and Basque.
ჰამლეტი ადამიანური თვისებებითაც გამორჩეული იყო. უყვარდა კახური ღვინო, ოღონდ საგანგებოდ, ფაქიზად ეპყრობოდა, ცოტას სვამდა, დაგემოვნებით. უცხოეთში გასტროლებზე მუდამ თან მიჰქონდა, მაშინაც კი, როცა სასმელის საზღვარზე გადატანა მკაცრად იყო აკრძალული, კონცერტის შემდეგ საქართველო აუცილებლად უნდა ედღეგრძელებინა. განსაკუთრებით იწონებდა თავს, რომ სირიიდან ჩამოტანილი ლეღვის ნერგი ანაგაში გაახარა და ნაყოფიც მიიღო. თუმცა სიტყვაძუნწი არ ყოფილა, საკუთარ თავზე და, მითუმეტეს, წარმატებაზე ლაპარაკი არ უყვარდა, ახლობელს თუ უცნობს ქებას არც კი დაამთავრებინებდა, ღიმილით გაშორდებოდა.
დაიღუპა ტრაგიკულად, მშობლიურ სოფელში, დედის სანახავად ჩასული. დაკრძალეს საბურთალოს სასაფლაოზე, წელს გადაასვენეს დიდუბის მწერალთა და საზოგადო მოღვაწეთა პანთეონში
ჰამლეტს მთავარი მომხიბლაობა იყო განსაკუთრებული და განუმეორებელი, მხოლოდ მისთვის დამახასიათებელი, იშვიათი სილამაზის, რბილი ტემბრის ხმა, ვირტუოზული საშემსრულებლო ტექნიკა, დახვეწილი გემოვნება, ბგერის სიმსუბუქე და მკაფიოება. არტისტული გარეგნობით, სიმღერის დახვეწილი მანერითა და თავდაჭერილობით აღტაცებაში მოჰყავდა არა მხოლოდ ქართველი, უცხოელი მსმენელიც. პარიზში "მრავალჟამიერი" სამჯერ ამღერეს, ესპანელები ყელზე კოცნიდნენ. ანსამბლ "რუსთავთან" ერთად თითქმის მთელი მსოფლიო მოიარა და თავისი სიმღერით გულგრილი არავინ დაუტოვებია, მათ შორის პროფესიონალი მუსიკოსებიც.
When comparing Basque with some other language (or a group of
languages) scholars proceed from whatever is found «in common» between
them in vocabulary, and especially in morphology - in the morphological
inventory (further,. in «the inner form»)'.
The problem of «the common» and «the distinctive» is basic to both
historical linguistics and comparative typology, as well as to the philosophical
theory of language.
It is important to know what place the «common» holds in the system of
respective languages and in their history.
«The common» may be an original property,or it may have been
borrowed from one language into another directly (or via one or several other
languages; it may also have come into being independently as a manifestation
of the general laws of the development ; of thinking ( «the dual number»,
«inclusive» - «exclusive»)...
To operate with this common without gaining insight into its history
would be as unwarranted as to write the history of past times without a
preliminary «critique of the sources» or to add or subtract fractions without
«reducing» them to a common denominator.
ამ ტესტის მეშვეობით გთავაზობთ ფიზიკური ჯანმრთელობის შეფასებასა და იმის დადგენას თუ რა მდგომარეობაშია ის და რა შეიძლება მოიმოქმედოთ მისი გაუმჯობესებისთვის.სამწუხარო�
�� ამ საკითხებს ჩვენ უფიქრდებით, მხოლოდ სერიოზული პრობლემების გაჩენის შემდეგ. ფიზიკური ჯანმრთელობა კი ძალიან მნიშვნელოვანია თვითოეული ადამიანისთვის მიუხედავად მისი ასაკისა, სქესისა და სოციალური მდგომარეობისა.თქვენი განწყობა, ხასიათი და შრომისუნარიანობა დიდ წილად დამოკიდებულია ჯანმრთელობის მდგომარეობაზე. ეგებ ამ ტესტმა დაგაფიქროთ თუ რამდენად ჯანსაღ ცხოვრებას ეწევით საქართველოში უამრავია განათლების ყველა საფეხურის საჯარო და კერძო სასწავლო დაწესებულება, გარდა ამისა მრავალი არასამთავრობო ან კომერციული ორგანიზაცია თავაზობს სხვა და სხვა პროგრამებით საგანმანათლებლო მომსახურებას. ზოგჯერ ძნელია მოიპოვო ინფორმაცია მათ შესახებ. ამის გათვალისწინებით სასწავლო დაწესებულებებისა და პროგრამების მიხედვით შექმნილია მიზნობრივი ქვეგვერდები. მათი მეშვეობით საიტი დაეხმარება მომხმარებელს მოძებნოს საჭირო სასწავლებელი ან პროგრამა ჩვენ ქვეყანაში ან მის ფარგლებს გარეთ. მოხარულნი ვიქნებით თუ დაგეხმარეთ!
With the present vogue .of typology and typological comparison we
believe it scientifically rightfull to give special attention to the history of
language in relation to the history of culture and the history of thinking (M.
Lazarus, G. Steinthal, W. Wundt, E. Cassirer, Kainz, an others).
Thanks to the principle of historicism, grammar is converted from an
«art» (techne, ars) into a science, i.e., acquires the status of a scientific
discipline: It was due to the principie of historicism that many hundreds of
unwritten languages of the world became for the first time the object of
scientific study.
The Basque written language originated in the 16th century, though
individual facts of vocabulary are on record from the 10th century.
Of the Ibero-Caucasian languages 20 are unwrittend and 12 written (of
the latter 4 belong to the Abkhaz-Adyghe group, 2 to the Nakh, 5 to the
Daghestanian, and 1 to the Kartvelian group). The Georgian language is
documented from the end of the 5th century. Abkhazian, Adyghe, Chechen,
Avar, ak, Dargwa... are languages of recent writing, with written documents
dating from the 18th century In these conditions a scientific comparison of Ibero-Caucasian languages is complicated.
Thus, H. Schuchardt wrote that the ergative construction led him from the Basque to
Caucasian languages.
Even typological analysis brings out strong divergences in the composition
of phonemes, in the morphological categories of the noun and the verb,
as well as in the syntactic relation of words. These divergences are observable
not only between Kartvelian and mountain languages, the genetic relationship
of which with Kartvelian languages is questioned by many authors, but within
mountain languages as well.
The same applies to phonetics and morphology.
In his study «Nordkaukasische Wortgleichungen (WZKM, B. 37, 1930)
N. Troubetzkoy identified about 100 root and other morphemes common to
the languages of the Abkhaz-Adyghe, Nakh and Daghestanian groups.
However, as noted correctly by G. Deeters, «the phonetic correspondences
are largely obscure» (Kaukasische Sprachen, 1963). This is the situation with
the inter-group relations of North-Caucasian languages.
Furthermore, hitherto no regular phonetic correspondences have been
identified with such languages of the same group as Abkhazian, Adyghe, and
Ubykh - although their kinship is not questioned by specialists
საზოგადოებისათვის შექმნილი თავისუფალი და დამოუკიდებელი სივრცეა. ის არ წარმოადგენს ოფიციოზს. აქ თვითოეული ადამიანი დაუბრკოლებლად მოძებნის მისთვის საჭირო ინფორმაციას, დაიკავებს საკუთარ ადგილს და გამოხატავს პირად აზრს ან დამოკიდებულებას ფაქტისა თუ მოვლენის მიმართ, საზოგადოებას გაუზიარებს იდეას ან გაეცნობა სხვის მოსაზრებას. სპეციალისტებს, პედაგოგებს და სასწავლო დაწესებულების ხელმძღვანელებს შეუძლიათ შექმნან გაერთიანება ინტერესების მიხედვით, ხოლო მშობლებს - გახდნენ ამ გაერთიანების წევრები. სტუდენტებს, სპეციალისტებსა და პედაგოგებს - SOS გვერდის მეშვეობით - გაუწიონ დახმარება იმ სტუდენტებს, რომლებსაც ის ესაჭიროება. რეგისტრაციისა და ავტორიზაციის შემდეგ, ყველა მომხმარებლისთვის შესაძლებელი ხდება გამოიყენოს მრავალი რესურსი: გამოაქვეყნოს სტატია; დასვას აქტუალური შეკითხვა და მიიღოს პასუხი, კონსულტაცია, რჩევა; გამოამჟღავნოს შემოქმედებითი უნარები - განათავსოს მოთხრობა, ზღაპრები, ლექსები, ნახატები, შთამბეჭდავი ფოტოსურათები, ვიდეორგოლები, საიტები და სხვა; გახდეს გამოკითხვის მონაწილე; გაიაროს ტესტირება; სტუმართა წიგნში პორტალის თაობაზე დააფიქსიროს წინადადება, კომენტარი და რეკომენდაცია. ამის გარდა, მომხმარებელთა ყველა კატეგორიას საიტი უქმნის შესაძლებლობას ფორუმში გაერთიანდეს ინტერესების შესაბამისად ან გამართოს დისკუსია მნიშვნელოვან საკითხებზე. სასურველი ინფორმაციის მოძებნაში დაგეხმარებათ საიტის რუკა და საძიებო სისტემა.
It is natural to suppose that the original results of processes of divergence
are strongly obscured due to those of convergence (between Caucasian
languages and those of a different circle).
It can be said without exaggeration that, according to a number of
structural characteristics, there are more divergences between Ibero-
Caucasian languages than is the case between the Basque and a number of
Ibero-Caucasian languages.
Take, for example, the category of grammatical classes. In some languages
(Nakh, Daghestanian) the category of grammatical classes is determined
by morphological make-up of the language, whereas in others (Kartvelian)
the category is altogether absent.
Abkhazian and Abaza distinguish this grammatical category, whereas in
Adyghe languages and in Ubykh (of the same Abkhaz-Adyghe group)
grammatical classes are not distinguished, the sam e being the case with
Kartevelian languages.
The semantic category of grammatical classes - persons and things are
understood in an analogous way in all Ibero-Caucasian languages: animals are
in all languages referred to the category of things (the question What?), Who?
referring only to human beings.
It has been found that initially the morphology of all the four groups of
Ibero-Caucasian languages distinguished the category of grammatical classes
in the same way. Semantics has preserved the same understanding, while the
morphology of a number of languages –mainly in the peripheral zones– has
lost it.
The share of declension is very considerable in the morphology of
Daghestanian and Nakh as well as Kartvelian languages. The share of declension is incomparably smaller in the Adyghe languages, whereas there is
actually no declension in the Abkhazian language: the entire burden of
morphology falls on verb conjugation. Abkhazian may well have preserved
the ancient state of Ibero-Caucasian languages.
In Adyghe languages, particularly in Ubykh, a complex system of personal
conjugation –of subject and subject-object– is represented.
In Nakh languages –Chechen, Ingush, as well as in a number of
Daghestanián languages– the verb has only class conjugation; here the
intransitive can change according to the class (and number) only of the
subject, while the transitive according to the classes (and number) only of the
object: the subject in the conjugation of the transitive verb is not reflected at
all (class subjectless conjugation of the transitive verb).
In a number of Daghestanian languages (e.g. Tabassaran) personal forms
(subject; subject-object) appear along with class forms: class personal conjugation.
comes into being.
When a language loses its gramatical classes class-personal conjugation
evolves into personal conjugation (of Daghestanian languages Udi is an
example; also Kartvelian languages in whose personal conjugation survivals of
class conjugation have been preserved).
Class (subject-class conjugation of intransitive and object-class conjugation
of transitive verbs), class personal and personal conjugation2 form three
consecutive links of a single process.
The foregoing is an outline of the principal structural differences
between Ibero-Caucasian languages when a reconstruction of their history
proves feasible.
The striking diversity of structural features in the systems of highly
differing Ibero-Caucasian languages is signified by their history. This history
is illustrated by geographic mosaic of linguistic divergences.
Euscaro-Caucasian linguistic relations are primarily a problem of historical
linguistics. It is but natural to tackle it by means of historical linguistics -
under present conditions by means of internal reconstruction, i.e., by comparing the different evidence of the system of languages.
კეთილი იყოს თქვენი მობრძანება საინფორმაციო, საძიებო, შემეცნებით და სარეკლამო პორტალზე Education.ge , რომელიც აერთიანებს განათლების სფეროში მოღვაწე და დაინტერესებულ ადამიანებს.
საიტით სარგებლობის წინ გთხოვთ ყურადღებით გაეცნოთ სარგებლობის წესებსა და პირობებს. მათ თანახმად თქვენ გაქვთ უფლება დაათვალიეროთ საიტი, გაეცნოთ გამოქვეყნებულ ტექსტუალურ, ვიზუალურ, აუდიალურ თუ გრაფიკულ მასალებს, ამობეჭდოთ საინტერესო ინფორმაცია. საიტის ყველა რესურსით სრული სარგებლობისათვის და, თუ გსურთ გახდეთ სივრცის სრულუფლებიანი წევრი, მიიღოთ მონაწილეობა მის ცხოვრებაში, თქვენ უნდა გაიაროთ ავტორიზებულ მომხმარებლად რეგისტრაციის პროცედურა, რომლის პროცესში ვალდებული ხართ დაადასტუროთ, რომ ეთანხმებით საიტის სარგებლობის წესებსა და პირობებს. იმ შემთხვევაში, თუ თქვენ არ გაიზიარებთ შემოთავაზებულ მოთხოვნებს, ნუ ისარგებლებთ ჩვენი საიტით. აგრეთვე გაცნობებთ, რომ გარკვეული მიზეზებისა და გარემოებების გათვალისწინებით, ვიტოვებთ უფლებას ჩვენი შეხედულების შესაბამისად ნებისმიერ დროს შევცვალოთ საიტის სარგებლობის წესები და პირობები, ამის თაობაზე გაცნობებთ საიტის მთავარ გვერდზე, ამიტომ გთხოვთ, პერიოდულად თვალ-ყური ადევნოთ ამგვარ შეტყობინებებს.
საიტით სარგებლობის წესები და პირობები - ეს არის სავალდებულო დოკუმენტი (რეგლამენტი), რომელიც არეგულირებს საიტით სარგებლობასთან დაკავშირებულ ურთიერთობებს ადმინისტრაციასა და მომხმარებელს შორის.
სარგებლობის წესებსა და პირობებს ცალმხრივად ადგენს, ცვლის და აუქმებს მხოლოდ საიტის ადმინისტრაცია. წესებისა და პირობების ახალი რედაქციის შემუშავების შემთხვევაში ძველი რედაქცია ითვლება ძალადაკარგულად. ახალი რედაქციის გამოქვეყნებიდან ადმინისტრაციისა და მომხმარებლის ურთიერთობები რეგულირდება ახლად დადგენილი ნორმებით.
Typological comparisons are by no means rejected here 3. On the
contrary, a typological analysis of the morphology and phonology of Basque
dialects in comparison with analogous phenomena in Ibero-Caucasian languages
–with a possible account of their history and for purposes of history–
appears to be an urgent task.
2. In transitive verbs, the subject finds expression with the emergence of personal
conjugation, the predominance of the object being retained for a long time.
3. Typology is justified from the point of view of history, as an auxiliary means.
Typological analysis is incapable of distinguishing what is same from what is identical. In this lies
the weakness of typological comparison The presence of more than 32 Ibero-Caucasian languages —differing both
lexically and structurally— affords ample opportunities for the reconstruction
of the main features of their history.
The strong dialectal differentiation of the Basque language can, to a
certain extent, compensate for the abscence of a group of like languages,
cognate to Basque, in solving problems of historical phonology, morphology
and lexicology.
At present the Basque language does not differentiate the category of
grammatical classes, roughly in the same way as is the case with Adyghe
languages or Georgian: the absence of this category is their common
typological feature.
Nowever, this common character is deceptive: both the Adyghe and
Kartvelian languages once had the category of grammatical classes.
This category may have been present in the morphology of the Basque
language? The answer should be expected from the history of the Basque •
language from Bascologists.
Cooperation of Bascologists and Caucasian students can naturally accelerate
the solution of many problems of the history of the language and culture of the Basques - an ancient and original people of Western Europe, as well as
of the history of the languages and culture of the ancient peoples of the
Caucasus.
საიტის მომხმარებლის უფლებები და მოვალეობები ძალაში შედის საიტის შემადგენლობაში შემავალ ნებისმიერ ვებ-გვერდებისადმი მიმართვისთანავე.
საიტის მომხმარებელს უფლება აქვს გაეცნოს საიტის გვერდებს, მათზე გამოქვეყნებულ ტექსტუალურ, გრაფიკულ და სხვა მასალას, ამობეჭდოს მისთვის საინტერესო ინფორმაცია.
ავტორიზებულ მომხმარებელს 3.2. პუნქტში მითითებულ უფლებებთან ერთად უფლება აქვს სრულად ისარგებლოს საიტის ყველა სერვისით და რესურსით, გარდა ფასიანი მომსახურების სახეობებისა, ან იმ სერვისებისა, რომლებიც ითხოვენ სპეციალურ შეთანხმებას ან ხელშეკრულებას. მას შეუძლია შესატყვის გვერდებზე განათავსოს ტექსტუალური, ვიზუალური, აუდიალური ან გრაფიკული მასალები. მონაწილეობა მიიღოს საერთო რეიტინგულ და შესაბამის სპეციალიზებულ ფორუმში, გამოკითხვაში, დისკუსიაში, კონკურსში, დაუსვას შეკითხვა საიტის სტუმარს, გააკეთოს კომენტარი გამოქვეყნებულ სტატიაზე, დატოვოს შენიშვნა და მოსაზრება სტუმართა წიგნში, საერთო ინტერესების მიხედვით შექმნას თანამოაზრეთა გაერთიანება ან გახდეს არსებულის წევრი და ა. შ. ჩამოთვლილი ნებისმიერი მასალის განთავსების ან საიტის რომელიმე ფუნქციით სარგებლობის პროცესში შექმნილი დაბრკოლებების თაობაზე შეუძლია გაგზავნოს შეტყობინება მედიატორის მისამართზე E-mail:info@education.ge და მიიღოს მისგან განმარტება ან დახმარება.
მომხმარებელს ეკრძალება:
Suscribirse a:
Entradas (Atom)
